کرددانش
اخبار دانشگاه های استان کردستان
کُردها در تمدن بشری نقش مهم و ارزنده ای داشته‌اند
دکتر نوید نقشبندی در خصوص کنگره بین المللی مشاهیر کُرد، به سوالاتی پیرامون این کنگره پاسخ داد که در ادامه می‌خوانید.
به گزارش کرددانش،دکتر نوید نقشبندی در خصوص کنگره بین المللی مشاهیر کُرد، به سوالاتی پیرامون این کنگره پاسخ داد که در ادامه می‌خوانید.
*در مورد اهمیت برگزاری این کنگره برای ما بگویید؟
هر قوم و ملت و گروهی نیاز به شناسنامه و هویت دارد. ما کُردها به دلیل اینکه احساس می‌کنیم از جنبه‌هایی هنوز آنطور که شایسته است خود را معرفی نکرده‌ایم و بلکه خود نیز خود را نشناخته‌ایم ضروری می‌دانیم که جایگاه و نقش خود را تبیین کنیم. لذا طبیعی است که بخواهیم هویت خود را تعریف کنیم. کُردها در طول تاریخ کارهای بزرگی را انجام داده‌اند. ساکنان این سرزمین اولین کسانی بودهاند که برای اولین بار احساسات خود را تجسم داده‌اند. در غار باستانی «شانه‌دَر» که یک قبرستان تاریخی و مربوط به قبل از دوران باستان در کردستان عراق است، قبرهایی هست که برای ابراز تاسف از مرگ مردگان؛ در آنها شاخه‌های گل گذاشته‌اند و این اولین نمونه بروز احساسات بشر است. هنر و معماری و بروز احساسات بعد از تامین نیازهای اولیه و در مرحله رفاه به وجود می‌آید زیرا انسان‌هایی که درگیر مشکلات زندگی هستند به احساسات و هنر و زیبایی شناختی توجهی ندارند. پس این مسئله نشان می دهد که مردم این منطقه در آن زمان دارای تمدن بودهاند. البته این موضوع به نسبت خدماتی که کُردها به بشریت تقدیم کرده‌اند بسیار ناچیز است. ما نیاز داریم که خودمان را بشناسیم. اگر خود را بشناسیم برای همسایگانمان حرمت می‌گذاریم. هرچیزی در جای خویش معنای درستی دارد. هر انسانی جایگاهی دارد. ما هم مردمی هستیم مانند مردمان دیگر زمین. دوست داریم از فرهنگ و تمدن‌های دیگر مانند عرب‌ها، ترک‌ها، فارس‌ها و چینی‌ها و غیره بهره بگیریم و فایده برسانیم. برای معرفی خودمان چندین کار لازم است انجام دهیم که یکی از آنها معرفی مشاهیر تمدن، فرهنگ، موسیقی و بزرگانی بوده است که همواره برای صلح و آشتی تلاش کرده‌اند.
*برگزاری این کنگره چه تاثیراتی می‌تواند داشته باشد؟
برگزاری این کنگره چه در سطح داخلی و چه خارجی و بین المللی تاثیرات بسیار زیادی دارد، مثلا برای مردم، مشاهیر معرفی می‌شوند و مردم بزرگان خود را می‌شناسند و همچنین از آنان قدرشناسی به عمل می‌آید. شاید یکی از مهمترین فواید این کنگره، هویتی است که ما به جوانمان خودمان می‌دهیم تا بدانند که ما هم در گذشته دارای چه تاریخ درخشانی بوده‌ایم، مشاهیر و مفاخر برجسته‌ای را داشته‌ایم و در تاریخ بشر هم تاثیرگذار بوده‌ایم. به عنوان مثال پدر علم رباتیک جهان یک نفر کُرد اهل جزیره در کردستان شمالی ترکیه امروزی، به نام «بدیع الزمان جزری» است که شاید کمتر کسی او را بشناسد. این فرد کتابی ۱۰ جلدی دارد که ۹ جلد آن در مورد مکانیک و ابزارآلاتی است که بدون کمک انسان کار می‌کنند. یا «ابن صلاح شاره زوری» که اهل منطقه شاره زور کردستان عراق بوده و واضع علم حدیث است و در واقع نحوه تحلیل احادیث پیامبر (ص) را این فرد نوشته است و همچنین مواردی دیگر که در این گفتگو نمی‌گنجد.
مسئله دیگر نگاه غیرکُردها نسبت به ماست، متاسفانه شاید ذهنیت‌های منفی نسبت به ما وجود داشته باشد، اما ما می‌خواهیم بگوییم که صلح طلب هستیم،برای دیگران فرصت هستیم نه تهدید و همچنین دارای گذشته و تاریخ منحصر به خود هستیم.
*در مورد تاریخ و مشاهیر و مفاخر کُرد بیشتر برای ما توضیح دهید؟
در طول تاریخ، کُردها در تمدن بشری دخالت داشته‌اند. ما می‌دانیم که در تاریخ دین اسلام نیز حتی کُردها دخالت داشته‌اند و در روایتی آمده است که پیامبر اکرم(ص)، از لباس کُردی خوشش آمده است که این روایت در «سنن ترمذی» از منابع حدیث اهل سنت آمده است. ما صحابه کُرد به نام «جابان» داشته‌ایم. چندین راوی حدیث کُرد در دوره خلافت عباسی داشته‌ایم. پیش از سال ۳۰۰ هجری قمری یک نفر عالم حدیث کُردزبان را به نام «سیسری» داشته‌ایم که شاگرد ابن حنبل بوده است و به احتمال زیاد موطن اصلی‌اش اطراف همین سنندج خودمان بوده است. ما شاعری به نام «لوکری» از کُردهای اطراف شیراز داشته‌ایم که بیش از یک هزار سال پیش می‌زیسته است.
موضوع ساده‌ای را برایتان بگویم. می‌دانیم که در عصر عباسی و حدود قرون چهار و پنج خراسان بزرگ مهد تمدن و فرهنگ بوده و علمای بسیار بزرگی در این منطقه رشد و نمو یافته و بسیاری از احادیث اهل سنت نیز در منطقه خراسان نوشته شده است. بعد از حمله مغول در اواسط قرن هفتم که خلافت عباسی هم از بین می‌رود کردستان به خصوص شهرهایی مثل ارومیه، دیار بکر، دهوک، هولیر، میافارقین و منطقه جزیره ابن عمر و شهرزور عراق و دیرزور سوریه و در همین نزدیکی خودمان دینور که اطراف همین کامیاران می شود؛ به مامنی برای علما تبدیل می‌شود که در آن در امن و امان بودهاند و توانسته‌اند به نشر علوم بپردازند. البته سال‌ها پیش از این هم و در زمان رومیان و قبل از اسلام یک مرتبه دیگر نیز همین منطقه به خصوص رها و نصیبین مهد علم بوده است، زمانی که اختلاف میان رومیان افتاد و مسیحیان به نسطوری و یعقوبی تقسیم شدند و گروهی از آنها به شمال ترکیه پناه بردند.
دوره اوج مناطق کوردنشین از حدود سال ۷۰۰ میلادی به بعد شروع شده و تا دوران تمدن جدید یعنی سال ۱۷۹۸ زمان حمله ناپلئون به مصر ادامه داشته است؛ جالب است که باز هم کُردها نقش بسیاری را در این دوره برعهده داشته‌اند، به عنوان مثال اولین چاپخانه که برای علوم اسلامی در دنیا پایه گذاری شده است در شهر مصر با عنوان «مطبعه کردستان» توسط «فرج الله ذکی بک» یک نفر کُرد مریوانی راه اندازی شده است. در مدینه و حتی در دانشگاه الازهر مصر بخشی را به نام «زاویه الاکراد» به معنی گوشه کُردها داریم. همچنین در قاهره پارکی به نام «بوستان الکردی» وجود دارد که یک نفر کُرد ثروتمند اهل سوریه، هر کُرد فقیری را که برای ادامه تحصیل به آنجا رفته هزینه تحصیلش را پرداخت کرده و اکنون آن باغ جزو شهر قاهره است.
از جمله دیگر مشاهیر کُرد، خانواده‌های فراوان علمی بودهاند، مانند خاندان آمدی‌ها (اهل دیاربکر)، خانواده ابن تیمیه و خانواده آلوسی که خاندان الوسی حدود ۴۰۰ سال در بغداد قاضی بودهاند. همچنین مفتی زهاوی را داشته‌ایم که ۵۰ سال در بغداد مفتی اعظم در دو مذهب شافعی و حنفی بوده است. بعد از خودش پسرش سعید و بعد از او نیز امجد زهاوی، مفتی اعظم می‌شوند، امجد زهاوی یکی از مصلحان بزرگ تاریخ اسلام است و اکنون نیز مرکز امجد زهاوی را در عراق داریم. همچنین صدقی زهاوی پسر مفتی زهاوی، یکی از بزرگترین شاعران عرب بوده که از آزادی بیان و آزاد اندیشی صحبت کرده است. ملک الشعراء بهار در وصف صدقی زهاوی ترکیب بند بسیار زیبایی دارد و در بخشی از آن نوشته است:
دجله بغداد در مرگ زهاوی خــون گریست. نی خطا گفتم که شرق از نیل تا سیحون گریست
اشک ریزان شد عراق از ماتم فرزند خویش. همچــو یونان کز غم هجران افلاطـون گریست
زین بلای عام یعنی مرگ سلطــان سخن. مردم شهری به شهر و بدو در هامون گریست
همچنین ما در بغداد معروف رصافی را داشته‌ایم که از اولین شاعرانی عرب بوده که از فقیران و مستمندان صحبت به میان آورده است. قاسم امین را در مصر داشته‌ایم که از اولین کسانی بوده است که در طول تاریخ اسلام در مورد آزادی زن کتاب نوشته است، در مصر کُردهای بسیاری را داریم که به آنجا کوچ کرده‌اند همچون عبدالباسط قاری مشهور که اصالتا کُرد اهل شاره زور عراق بوده و همچنین عباس محمود عقاد و مصطفی لطفی منفلوطی نیز از نویسندگان مشهور کُرد ساکن مصر بوده اند. یکی دیگر از بزرگترین بزرگان و مفاخر کُرد مولانا خالد شاره زوری بوده که علیرغم اینکه کمتر از ده سال فعالیت کرده اما بیشترین تاثیرگذاری را در خاورمیانه داشته است. ابن خلکان نیز یکی از دیگر از بزرگان کُرد است که اهل روستایی به نام خه‌له‌کان در حدفاصل شهرهای سلیمانیه و هولیر است و یکی از مهمترین کتاب های تاریخی را نوشته است به نام وفیات الاعیان، یا سه برادر تاریخ شناس بزرگ با نام ابن اثیر که کاملترین کتاب‌های تاریخی را نوشته‌اند، بنابراین کُردها نقش بسیار زیادی را در تاریخ بشر داشته‌اند.
*آیا برگزاری این کنگره در سال‌های آتی نیز ضرورت دارد؟
قطعا برگزاری آن در سال‌های آینده نیز ضرورت دارد و ظاهرا تصمیم متولیان اصلی نیز بر آن است که در دوره‌های آتی نیز برگزار شود. یکی از اهداف این کنگره نیز همین است که کردستان ایران، به مرکزی برای همه کردهای دنیا تبدیل شود.
*چه پیشنهاد و یا راهکاری برای برگزاری هرچه بهتر کنگره دارید؟
به عنوان کسی که از ابتدای شکل گیری کنگره تاکنون در جریان امور کنگره بوده و حضور داشته‌ام می‌گویم که ما در کمیته علمی کنگره یک تیم از متخصصین تشکیل دادیم و بدون کمترین توقع مادی و فقط از روی علاقه به این امر اهتمام داشته‌ایم. تا جایی که توانسته‌ایم تلاش خود را برای برگزاری هرچه بهتر آن به کار برده‌ایم. طبیعی است نقصی در کار باشد چون هیچ کاری کامل نیست. اگر یک دبیرخانه دایمی در استانداری یا در اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان برای کنگره ایجاد شود بسیار خوب و در روندکار و تسهیل کار موثر است. به نظر بنده، یکی از نقاط مثبت این کنگره حضور دانشگاه کردستان در آن بوده است. بسیاری از مشاهیر و بلکه مردم به دانشگاه و دانشگاهیان اعتماد دارند و همکاران دانشگاه بدون کمترین توقعی با این کنگره همکاری کرده‌اند.
و سخن پایانی…
در آخر از زحمات تمام همکاران به خصوص همکاران خودم در دانشگاه کردستان و پژوهشکده کردستان شناسی و همکاران محترم اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کمال تشکر را دارم. از جناب آقای دکتر رحمت صادقی رئیس محترم دانشگاه کردستان و همچنین دکتر فردین اخلاقیان رئیس سابق دانشگاه و دوست عزیزم دکتر بهروز چمن آرا رئیس پژوهشکده کردستان شناسی و دکتر عدنان برزنجی رئیس محترم دبیرخانه کنگره و آقای جلال قلعه شاخانی مدیرکل محترم اداره کل فرهنگ وارشاد اسلامی استان و آقای عبید رستمی و همچنین همکاران محترم کارگروه‌های علمی به خصوص یار دیرین و دوست عزیزم دکتر بختیار سجادی و دکتر کیومرث ایراندوست و دکتر کیومرث کرمی و دکتر امیر رشیدی و دکتر نعمت عزیزی و دکتر جمال احمدی و تمام اعضای محترم کمیته علمی که در این چند ماه به آنها زحمت داده‌ام، تشکر می‌کنم.
انتهای پیام/
برچسب ها :
kurdish elites congressکنگره مشاهیر کردتمدن بشرینوید نقشبندیکنگره بین المللی مشاهیر کرددانشگاه کردستانهیئت علمی دانشگاهنظرات کاربران :
اولین نفری باشید که در مورد این مطلب نظر می دهید!
دیدگاه های ارسالی شما، پس از تایید توسط مدیریت در وب سایت منتشر خواهد شد.
پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.